4 Ağustos’tan bu yana binin üzerinde seyreden vakalar salgında ‘ikinci atağın’ göstergesi oldu. Mevcut işleyiş yetersiz kalınca birinci dalgada olduğu gibi ilk adım 65 yaşa sokak kısıtlaması ile geldi. 23 ilde alınan bu karar vahim gidişi de gözler önüne serdi. Kritik süreçte, toplu açılışlar, düğünler gibi ‘birinci pik’ hatalarına bu kez düşülmemesi belirleyici rol oynuyor. Devletin de sorumluluğu vatandaşa yüklemeden önlem alması gerekiyor.
Türkiye’de vaka sayılarındaki endişelendiren gidişat sert önlemleri zorunlu kıldı. Eskişehir, Bursa, Sivas, Kayseri ve Manisa’nın aralarında bulunduğu 23 ilde 65 yaş üstü vatandaşlara sokak kısıtlaması getirildi, AVM’ye girişleri ve düğünlere katılmaları yasaklandı. Malatya Valiliği, vakaların artması nedeniyle mesai saatlerine düzenleme getirdi. İçişleri Bakanlığı da bugün 81 ilde kapsamlı denetim yapılacağını duyurdu.
"KONTROLSÜZ YAYILMA VAR, EK ÖNLEM ŞART"
Tabip odalarının açıklamaları artış trendinin yayıldığını gösterdi. İzmir Tabip Odası günlük vakanın 250’ye çıktığı kentte ‘birinci dalganın ikinci pikinin’ yaşandığını belirtti. Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Alpay Azap “Kontrolsüz yayılma var” uyarısı yaptı. Toraks Derneği Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Oya devletin vatandaşı sorumlu tutmaması gerektiğini belirtirken Prof. Dr. Mehmet Ceyhan da “Devlet ek tedbir almalı” dedi.
SONBAHAR ÖNCESI GETIRILEN ÖNLEMLER 83 MILYON IÇIN IKINCI SINAV OLACAK
Artan korona vakaları nedeniyle 65 yaş ve üzerine yasak getirilen illerin sayısı 23’e çıktı. Düğün, nişan, cenaze, AVM ve toplu görüşme alanları yasaklandı. Toplu ulaşımayı da trafğin yoğun olduğu saatlerde kullanamayacaklar. Uzmanlar sonbaharda beklenen ikinci dalga öncesi getirilen bu erken tedbirlerin hayat kurtaracağını belirterek “Bu herkes için bir sınav olacak” diyor.
Sonbaharle birlikte dünyanın pek çok ülkesinde ikinci korona dalgası beklentileri büyümeye devam ederken bazı ülkelerde vaka sayısındaki yükseliş ikinci dalga olarak tanımlanmaya başladı. Normalleşme ile birlikte Türkiye’de vakaların artması ve Kurban Bayramı ile yaz tatilinin de araya girmesiyle yaşanan pik, resmi makamlar tarafından henüz yüksek sesle dillendirlilmemiş olsa da uzmanlar durumu birinci dalganın ikinci piki veya ikinci dalganın başı olarak tanımlamaya başladı. Vakalardaki yükseliş okulların açılışını bir ay daha başlamadan ertelemesi iller basında yeni tedbirlerin alınmasına neden oldu. İlk tedbirler ise risk gurubunda olan 65 yaş üstü vatandaşlar için alındı. Sivas’la başlayan tebirler Ankara dahil 23 ile yükseldi. Bu illerde 65 yaş üstü kişilerin belli saatlerde toplu taşımaya binmeleri, düğün, nişan veya sönnet törenlerine gitmesi yasaklandı. Bazı illerde ise 15 yaş altına da yasak getirildi.
İÇ ANADOLU, DOĞU, GÜNEYDOĞU VE MARMARA
65 yaşa yasak getirilen iller şöyle: Erzincan, Eskişehir, Mardin, Ordu, Kastamonu, Ankara, Bursa, Kütahya, Batman, Sivas, Manisa, Kırıkkale, Aksaray, Bartın, Elazığ, Kayseri, Şanlıurfa, Yalova, Siirt, Kahramanmaraş, Malatya, Düzce ve Niğde. 65 yaş ve üzeri vatandaşlara korona tedbirleri kapsamında yasak getirilen iller Doğu, Güneydoğu, Marmara ve İç Anadolu bölgelerinde yer aldı. Bu bölgelerde başta Diyarbakır, Şanlıurfa, Gaziantep, Van, Ankara ve Konya’daki yüksek vakalar alarm zillerinin çalmasına neden olmuştu. Türkiye genelindeki istatistiklere bakıldığında bile İstanbul dışında en fazla vakalar bu illerde mevcut.
81 İL İÇİN BEKLENTİ ARTIYOR
Vaya sayılarının alarm verdiği illerin başınbda gelen İstanbul ve Konya’da henüz 65 yaş için bir adım atılmaması dikkat çekiyor. Uzmanlar ‘bu iki ilde pozitif vaka sayısının her geçen gün arttığını uyararak alınacak tebirler durumun daha da kötüye gitmesini engelleyecek’ diyor. Zira Konya’da Sağlık Bakanlığı’nın Hayat Eve Sığar uygulamasına göre son bir ayda harita yeşil-sarıdan tamamen kırmızıya dönüşmüş durumda. Beklenti kısmı yasakların sadece bu iki il için getirilmesi yönünde değil. Çünkü uzmanlar ikinci dalga tamamen başlamadan 81 ilde alınacak önlemlerin erken tedbir olacağını ve hepimiz için önemli bir sınav olacağı görüşünde.
DÜĞÜNE, CENAZEYE, NIŞANA KATILAMAYACAKLAR
Tedbirlerin alındığı illerde 65 yaş ve üzeri vatandaşların dernek ve kooperatif gibi sivil toplum kuruluşlarının etknilik ve toplantıları, düğün, cenaze, pazar yeri, sosyal faaliyetler, alışveriş merkezi, çay bahçesi, kafe, kıraathane, piknik alanları, asker uğurlamaları gibi kalabalık alanlara girmeleri yasaklandı. Toplu taşıma araçlarını 7.00-9.00 ile 17.00-19.00 saatleri arasında kullanmamaları yönünde uyarı yapıldı. 65 yaş ve üstü vatandaşlar ile 15 yaş altı çocuklar (gelin ve damadın 1. derece yakınları hariç) düğüne, nişana, kınaya katılamayacak.
DEVLET MUTLAKA EK TEDBİR ALMALI
Vakların bin 300 bandına dayanması sonrası uyarılarda bulunan Bilim Kurulu üyesi Prof. Dr. Mehmet Ceyhan “Mutlaka devletin bazı ek tedbirler alması gerekiyor” dedi. “Virüs kontrolsüz yayılıyor” vurgusu yapan diyen Prof. Dr. Alpay Azap ise durumu birinci dalganın ikinci piki veya 2’nci dalga olarak da tanımlanabileceğini belirtti.
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, koronavirüs salgınını 5 döneme ayırdığını şu anda dördüncü dönem, önlemlerin kaldırılıp normal hayata dönme çabaları döneminin yaşandığını söyledi. Normalleşme çabalarının salgının kötüye gitmesine neden olduğunu kaydeden Ceyhan “Sosyal hayata geçtikçe insanların birbirine virüs bulaştırma riski artıyor. 11 Mayıs’tan bu tarafa binli rakamlar civarında gidiyoruz. Böyle gittiği zaman müdahaleler yapmanız lazım. Eğer yağmazsanız bu vakalar virüs mutasyona uğramadıkça artmaya devam edecektir. Bunu şu anda bütün batı Avrupa ülkeleri yaşıyor. Yüzlere indikten sonra tekrar 5 binlere 3 binlere çıktı rakam, bizde de böyle bir artış dönemindeyiz. Mutlaka devletin de bazı ek
tedbirler alması gerekir. Aynı zamanda vatandaşların da bunlara uyması gerekir” diye konuştu.
ÇARE KADEMELİ MESAİ
Ceyhan, virüsün yayılmasında toplu taşıma, cenaze, nişan, asker uğurlama törenleri, şehirlerarası seyahat ve belirtisi olmayan virüslü kişilerin etkisine dikkat çekerek, ek tedbirler alınması gerektiğini söyledi ve şu önerilerde bulundu: “Çare mesaileri kademelendirmek. İnsanların hepsinin aynı anda mesaiye gidip aynı anda eve dönmemesi gerek. İkinci problem cenaze evi, nişan evi ve asker uğurlama töreninde çıkan çoklu vakalar. Bunları önlemek veya sayı sınırı koymak lazım. Üçüncü problem ise seyahat serbest olunca insanlar büyük illerden Anadolu’ya giderek salgını yaydı. Bunu önlemek için şehirlerarası ulaşım kontrole alınmalı. En azından kayda alınmalı, form doldurulmalı imzalatılmalı. Gidecekleri adresleri disiplin altına alınmalı.”
65 YAŞ ÜSTÜNÜ KORUYAMIYORUZ
Ceyhan, son günlerde ağır hasta sayının arttığını ifade ederek “Yüzde 6, dünya ortalamasının üzerinde. Bu oran dünyada yüzde 1. Bunun da nedeni 65 yaş üstü kronik hastalıklı olan kişileri koruyamıyoruz, en çok evde bulaşıyor. İkincisi ise dışarı çıktıklarında bulaşıyor. Güvenli ortamlar oluşturamazsak vakalar 3-4 binlere çıkabilir. Yasaklar geri gelir” dedi.
VİRÜS KONTROLSÜZ YAYILIYOR
Bilim Kurulu Üyesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Alpay Azap “3-4 haftadır oldukça yoğunuz. Olgu sayılarında çok hızlı olmamakla beraber bize başvuran kişi sayısında olsun, testte pozitif vaka yakalamada olsun günbegün artış var” dedi. ”Yoğun bakımlarda dolululuk oranları hafta hafta artıyor” diyen Azap şöyle devam etti: “Genel kabul gören kriter virüs toplumda kontrolsüz bir şekilde yayılıyorsa bunu bir dalga olarak kabul etmelisiniz. Şimdi kontrolsüz bir şekilde yayılmaya başladığını görüyoruz. Fark etmiyor birinci dalganın ikinci piki de diyebilirsiniz 2. dalga da diyebilirsiniz ama ortada bir gerçek var olgu sayıları artıyor.”
KONYA’DA BİR AY İÇİNDE ‘POZİTİF’ PATLAMASI YAŞANDI
İşte en çarpıcı ‘kırmızı alarm’
Yurt genelindeki pozitif vaka artışının yaşandığı illerden biri de Konya. Düğün, nişan, sünnet gibi toplu etkinlikler tehlikeli yükselişi tetiklerken son bir ay içinde yaşanan vaka piki, Sağlık Bakanlığı’nın ‘Hayat Eve Sığar’ uygulamasına yansıdı.
Son dönemlerde vakaların en çok arttığı illerin başında Konya geliyor. Kentteki son durumu anlatan Konya Tabip Odası Başkanı Dr. Eyüp Çetin, pozitif diye eve gönderilen, evde kendisini izole etmesi istenilen hastaların dışarıda dolaşmalarının vaka artışının hızlanmasına neden olduğunu söyledi. Vakaların daha çok toplu organizasyonlardan sonra arttığını belirten Çetin “Sayın valimize de teklif ettim. Cenazelerin vakit namazlarından sonra defnedilmesini yasaklamak gerekiyor. Yaptırım uygulanması gerekiyor. Bunun haricinde evine pozitifsin diye gönderdiğimiz kişi sokakta geziyor veya işi gidiyor” dedi. Kentte artan vaka sayısı, Sağlık Bakanlığı’nın ‘Hayat Eve Sığar’ uygulamasına da yansıdı. Uygulamada, son bir ayda haritada renkler sarı-yeşilden kırmızıya döndü.
